Ahlaklı olmak bilgiyi bilmekten önce gelir

Bilgiye giden ilk maksat, öğrenmektir. Bu manada, bilmediğini bilmenin bir tür bilgi olduğu, cahil sıfatının ise ancak bilmediğini de bilmeyenlere verilebileceği ifade edilmiştir.

Bilmeyle ilgili bir problem daha vardır ki, bu asıl bilmeye ilişen değil, doğrudan ahlak ile bitişen bir problemdir.

Şöhret elde etmek için muhataplarına çok şey bildiklerini göstererek (deyim yerindeyse bildiklerini tiyatrolaştırarak) sunanlar, kendilerine mahsus bilgisel bir iktidar alanı oluşturmak isteyenler ve dolayısıyla dünyalık temin etmeyi başkalarına bilgiyle fayda sağlamanın önüne geçirenler, bildikleri üzerinden alimlerle yarışmaya, cahillerle didişmeye kalkışanlar, o cümleden olarak bilmeye ve öğrenmeye mahsus bir problemden önce açık bir ahlaki zafiyetin içine düşmüş olanlardır ki, bunlar başka bir yönden cehalet ile de kuşatılmışlardır.

Bu noktada sözü, belirtilen hali en iyi fehmedenler biri olması bakımından, Ahlâki'l-Adudiyye şârihlerinden Taşköprizâde Ahmed Efendi'ye bırakıyorum:

“Hikmet erdeminin nitelik yönünden sapması âlimlere küstahlık yapmak ve beyinsizlerle didişmek için bilgi öğrenen kimsenin durumu gibidir.

YAZININ DEVAMI